Procesy artystyczne i badawcze

W Warszawskim Obserwatorium Kultury miałyśmy okazję skosztować schłodzonej kombuczy i próbować wegańskich pyszności, a to wszystko za sprawą corocznego spotkania z laureatkami i laureatami stypendium artystycznego m.st. Warszawy, a także z dyrektorkami i dyrektorami oraz przedstawicielami i przedstawicielkami instytucji kultury. Możemy nieskromnie stwierdzić, że zaproszone osoby świetnie się bawiły, słuchając o osiągnięciach 55 stypendystów i stypendystek.

W Polsce badania artystyczne od lat powstają na peryferiach instytucji sztuki i nauki. Wzmocnienie ich wymaga współpracy tworzących je osób. Chcemy więc zaprosić Was do rozmowy o działaniach na pograniczu sztuki i nauki. Współmyślenia to zarazem sieciowanie i proces zespołowych poszukiwań, w czasie którego będziemy mogły poznać się, nawiązać sojusze i wspólnie zastanowić się nad niejednorodną, rozproszoną tożsamością badań artystycznych w Polsce.

Kultura stoi dziś na granicy: z jednej strony są stare praktyki, z drugiej nowe wartości równości i różnorodności. Instytucje kultury są szczególnym miejscem, gdzie odbywa się walka o zmianę w sposobie myślenia i działania. W nowym cyklu WOK.castów Zawód dyrektor_ka Olga Wysocka i Igor Stokfiszewski sondują, jak dyrektorki i dyrektorzy warszawskich instytucji kultury radzą sobie ze zmianami. Jakie strategie przyjmują w obliczu tego wyzwania? I jakie emocje im towarzyszą?

Warszawskie Obserwatorium Kultury rozpoczyna projekt badawczy poświęcony sytuacji rodziców wykonujących zawody twórcze. Zauważamy zmianę paradygmatu matki/ojca/rodzica-osoby artystycznej – z historycznie wykluczającego łączenie kariery w świecie sztuki z obowiązkami opiekuńczymi na coraz bardziej powszechną potrzebę funkcjonowania w obu światach oraz pełnienia roli praktykującej twórczyni i praktykującego twórcy na równi z rolą rodzica.

Wychodząc ze szpitali i gabinetów lekarskich wynosimy temat skoliozy do przestrzeni publicznej. Wystawa jest efektem spotkań trwających pięć miesięcy, których celem było stworzenie przestrzeni do dzielenia się doświadczeniem bycia kobietą ze skoliozą. Podczas tego procesu partycypacyjnego po raz pierwszy poznałyśmy inne kobiety chorujące.

Badanie edukacji kulturalnej w Warszawie to badanie miasta: jego radykalnie zmieniającej się społeczności, zmian i niepewności w obliczu globalnych wyzwań, a także lokalnych uwarunkowań i ich wpływu na życie osób, które tu mieszkają. W przestrzeni edukacji kulturalnej spotyka się cała Warszawa: osoby o rozmaitych poglądach, mające różne potrzeby, oczekiwania i marzenia.

Pod koniec 2023 roku Warszawskie Obserwatorium Kultury dołączyło do międzynarodowej sieci informacyjnej, która wspiera mobilność artystyczną i kulturalną. Zrzesza ona obecnie 69 członków i członkiń z 23 krajów i zajmuje się przede wszystkim wspomaganiem różnych interesariuszy kultury i sztuki, promując mobilność jako uniwersalną wartość w rozwoju zawodowym. Raz do roku odbywa się zjazd organizacji wchodzących w skład sieci, a w ostatnich latach łączony jest on z konferencją Forum Mobilności Kultury.

Już po raz drugi niezależna przestrzeń w Brnie CO.LABS zorganizowała konferencję Women in Arts, czyli Kobiety w sztuce. Tematem przewodnim tegorocznej edycji było hasło: Macierzyństwo/rodzicielstwo. WOK reprezentowała Anna Galas-Kosil.

Jak rewolucja cyfrowa zmienia praktyki czytelnicze? Jakie światy przedstawione młode osoby odwiedzają chętnie, a jakie nie są już dla nich dostępne? Projekt badania edukacji czytelniczej, który realizujemy we współpracy z Biurem Kultury m.st. Warszawy, to okazja, by się im przyjrzeć i zderzyć z międzydziedzinową refleksją o kompetencjach czytelniczych dzisiejszych odbiorczyń_ców.

Zaprosiłyśmy osoby artystyczne z doświadczeniem migracji lub uchodźstwa do spacerów po miejscach, które są dla nich ważne. Ich historie, anegdoty i dygresje, opinie i emocje są próbą udzielenia odpowiedzi na pytanie: jak jeszcze może być W Warszawie?

Ruchy open source i twórców działających oddolnie (makers) zrewolucjonizowały nasze myślenie o tworzeniu i dystrybucji wiedzy, technologii i produktów. Ale co otwartość oznacza dla kreatywnego świata dziś? W Warszawskim Obserwatorium Kultury odbyło się pierwsze wydarzenie z cyklu SPLOT Open, które zostało poświęcone tematyce otwartości i inicjatywom tworzonym w duchu open w nauce, kulturze, designie, sztuce, produkcji, programowaniu i działaniach społecznych.

W Warszawskim Obserwatorium Kultury, wspólnie ze środowiskiem tańca, Biurem Kultury i Muzeum Sztuki Nowoczesnej, wypracowujemy formułę rocznego pilotażu w Pawilonie nad Wisłą. Naszym celem jest doprowadzenie do powstania warszawskiej instytucji tańca.

W ramach partnerstwa z Fundacją Stocznia pokazaliśmy w WOK Lab wystawę Połączenia. To wystawa o łączeniu sztuki z aktywizmem, o aranżowaniu okoliczności do wspólnego działania, ale też o budowaniu narracji, które pomagają spajać różne konteksty. Wierzymy, że ważna jest wielogłosowość, a także szukanie wspólnych doświadczeń.

Hasło: „To tylko chaos!” to coś więcej niż tytuł wystawy prezentowanej w przestrzeni WOK Lab. Każda z pokazywanych prac jest próbą opowiedzenia o procesie wyłaniania się pomysłu i o doświadczeniu młodego twórcy/twórczyni z Młodzieżowej Koalicji Performatywnej.

Od 22 stycznia do 2 lutego 2024 roku grupa 100 studentów i studentek architektury i urbanistyki, wykładowczyń, naukowców i działaczek z Ukrainy, Polski, Szwecji, Irlandii, Norwegii oraz Wielkiej Brytanii spotkała się w Warszawie i we Lwowie, stawiając sobie wspólny cel stworzenia rozwiązań odpowiadających na pilną potrzebę wsparcia zrównoważonej odbudowy Ukrainy. Warsztaty odbywały się codziennie w przestrzeni WOK.lab. Głównymi partnerami projektu są: Umeå University, Umeå School of Architecture, University of Limerick oraz Kharkiv School of Architecture.

Zmienia się paradygmat matki/rodzica-artystki/artysty – z historycznie wykluczającego łączenie kariery w świecie sztuki z obowiązkami opiekuńczymi na coraz bardziej powszechną potrzebę funkcjonowania w obu światach i pełnienia roli praktykującej twórczyni na równi z rolą rodzica.

WOK jest partnerem V edycji miejskiego programu stypendialnego. Celem programu, wspierającego doktorantki i doktorantów z całej Polski, jest poszerzanie naszego rozumienia procesów i wyzwań, przed jakimi stoi zmieniająca się Warszawa oraz jej mieszkańcy i mieszkanki, a także wykorzystanie tej wiedzy w kształtowaniu polityk miejskich.

Warszawa przystąpiła do sieci ponad 70 miast, które dają schronienie twórczyniom i twórcom oraz aktywistkom i aktywistom. Warszawskie Obserwatorium Kultury zostało instytucją koordynującą rezydencje realizowane w ramach sieci ICORN (International Cities of Refuge Network). Umowa pomiędzy m.st. Warszawa a siecią ICORN została podpisana 20 lipca 2023 w Urzędzie Miasta.

Warszawskie Obserwatorium Kultury współtworzy otwartą sieć organizatorek i organizatorów kultury Reagujemy!

Warszawskie Obserwatorium Kultury bada lokalne środowisko artystyczne i jego potrzeby, przyglądając się miejskiej infrastrukturze pracowni artystów. Celem projektu było uwidocznienie i podkreślenie wagi tych miejsc dla funkcjonowania stołecznego pola kultury.

Lista uchybień to interdyscyplinarne przedsięwzięcie teatralne przygotowane przez zespół artystów i artystek społecznych związanych ze Stowarzyszeniem Pedagogów i Pedagożek Teatru w partnerstwie z Warszawskim Obserwatorium Kultury. Wspólnie zabieramy głos w dyskusji na temat kultury jako środowiska pracy, prekariatu jako dominującej formy (nie)zatrudnienia w kulturze oraz na temat warunków, hierarchii oraz niespójności pomiędzy poziomem deklarowanych wartości i ich realizacji.

Czym na co dzień zajmują się mieszkający w stolicy migranci i migrantki? Jak niepewność mieszkaniowa wpływa na życie warszawiaków i warszawianek? Czy czujemy się odpowiedzialni za stan powietrza w naszym mieście? Na te i wiele innych pytań starali się odpowiedzieć uczestnicy i uczestniczki ogólnopolskiej konferencji naukowej. Wydarzenie odbyło się w ostatnich dniach listopada, a jego organizatorami było Warszawskie Obserwatorium Kultury, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Polskie Towarzystwo Socjologiczne.

W jaki sposób włączać migranckie środowiska artystyczne w struktury warszawskich instytucji kultury? Czy sztuka może być narzędziem integracji? Podsumowanie cyklu prezentacji, który odbył się w ramach Forum Przyszłości Kultury 2022. Wydarzenie było zorganizowane przez Teatr Powszechny we współpracy z Warszawskim Obserwatorium Kultury.

W grudniu 2022 roku WOK rozstrzygnął konkurs na identyfikację wizualną instytucji. Był to proces, który chciałyśmy przeprowadzić w sposób modelowy, a model ten – jak pokazuje czas – działa. Dzielimy się naszą wiedzą i doświadczeniem, by wypracowywać dobre praktyki we współpracy między instytucjami kultury a graficzkami i grafikami.

Pod koniec października mogłyśmy obejrzeć w WOK Lab pokaz działania zatytułowanego Artwork. Florin Flueras przenosi w nim punkt ciężkości z końcowego produktu sztuki na proces jego doświadczania i pyta, czy możliwa jest sztuka przekraczająca konsumpcję. W pokazie wystąpiły Eliza Trefas, Martina Piazzi oraz Florin Flueras.

WOK Lab staje się przestrzenią dla platformy FSH1, zrzeszającej białoruskie fotografki i fotografów. 12 lipca 2023 odbyło się sieciujące spotkanie skierowane do osób z białoruskiego środowiska artystycznego, zainteresowanych współczesną fotografią.

28–30 lipca 2023 przestrzeń WOK Lab oddaliśmy ukraińskiej młodzieży, która pod opieką Oksany Kolisnyk, studentki Sztuk społecznych na Uniwersytecie Warszawskim, przygotowała wystawę oraz zaprasza do udziału w programie towarzyszącym.

Warszawskie Obserwatorium Kultury bierze udział w organizowanym przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego programie rezydencji artystycznej dla twórców oraz twórczyń z Białorusi i Ukrainy. Jako instytucja przyjmująca sprawujemy opiekę i dajemy wsparcie merytoryczne, staramy się włączyć Rezydentkę w nasze sieci kontaktów i partnerstw, a także w rytm pracy instytucji, umożliwiając jej poznanie sposobu funkcjonowania publicznej instytucji kultury w Polsce.

W Warszawskim Obserwatorium Kultury było można doświadczyć wirtualnej rzeczywistości i generatywnych środowisk cyfrowych. Wystawa Reality Bender była przeglądem prac dyplomowych zrealizowanych w Pracowni 3D i Zdarzeń Wirtualnych II Wydziału Sztuki Mediów warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w 2023 roku.

31 maja 2024 roku w Warszawskim Obserwatorium Kultury odbyło się spotkanie laureatkami i laureatami stypendium artystycznego m.st. Warszawy w latach 2022 i 2023 z dyrektorkami i dyrektorami instytucji kultury. Celem było zaproszenie do rozmowy o sprawach ważnych dla kultury w Warszawie dziś i z perspektywą 150 lat do przodu. Eksperci z infuture.institute, których opracowaniem się zainspirowałyśmy, wyliczyli, że aby mieć pewność, że nasze dzieci i wnuki będą żyły w dobrym świecie, na miasta i kulturę powinniśmy patrzeć właśnie w takiej perspektywie czasowej.

W dniach 17–28 marca 2023 WOK Lab gościł osiemnaścioro uczestniczek i uczestników oraz cztery mentorki działań kuratorsko-badawczych Terytorium in/out.

W witrynie WOK od 23 lutego do 5 marca 2023 roku pokazywaliśmy pracę Secondary Archive. Głosy ukraińskich artystek. Instalację można było zobaczyć i usłyszeć od strony ulicy Marszałkowskiej 34/50.

Instytucje kultury na całym świecie znajdują się w przełomowym momencie: możliwość realizacji ich misji oraz potencjał rozwojowy kształtują się w obliczu bezprecedensowego w skali ostatnich lat nagromadzenia negatywnych czynników zewnętrznych. Do wyzwań wynikających z rozwoju technologii, zmiany klimatu, konfliktów zbrojnych i kolejnych fal migracji dochodzą napięcia związane ze zwrotem populistycznym, a w konsekwencji – zmianą priorytetów polityki kulturalnej.

W dniach 7–9 września 2023 roku w WOK odbyła się konferencja poświęcona utworzeniu Białoruskiego Instytutu Teatralnego (BIT).

Na zaproszenie Muzeum Warszawy zespół projektowy WOK opracował i przeprowadził pilotażowy proces ewaluacji produkcji wystaw czasowych Muzeum.