2023

Warszawskie Obserwatorium Kultury obchodzi swoje drugie urodziny! Z tej okazji chcemy podzielić się z Wami wspomnieniami, refleksjami i doświadczeniami z ostatnich 365 dni, rozpoczynając dalszy etap naszej działalności.

Sympozjum poświęcone było polityce miasta Warszawa wobec pracowni artystycznych. W rozmowie wzięły udział przedstawicielki oddolnych samoorganizowanych przestrzeni wystawienniczych funkcjonujących w lokalach przeznaczonych na pracownie artystyczne – galerii Przyszła Niedoszła oraz Pracowni Wschodniej, a także główny Stołeczny Konserwator Zabytków Michał Krasucki. Dyskusja miała na celu rozważenie przyczyn utrudnień w funkcjonowaniu niezależnych przestrzeni wystawienniczych oraz naszkicowanie możliwych sposobów rozwiązania tego problemu.

Punktem odniesienia do tej części projektu była wystawa Jana Hoeta Chambres d’Amis z roku 1986, która polegała na wyprowadzeniu sztuki z instytucji, umiejscowieniu jej bliżej prawdziwego życia, w prywatnych domach w Gandawie.

W ramach projektu Artystyczne, stołeczne, społeczne współpracowałyśmy z Wydziałem Badań Artystycznych i Studiów Kuratorskich warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Poprzez wywiady z twórczyniami i twórcami oraz pracownikami i pracowniczkami ZGN w poszczególnych dzielnicach zbierałyśmy wraz z osobami studenckimi informacje dotyczące realnych oraz ustawowo określonych funkcji pracowni artystycznych. Zostały zbadane lokalizacje pracowni, dostępność oraz warunki ich pozyskania przez zainteresowane osoby. Podsumowanie tych badań zostało zaprezentowane w formie wystawy, przygotowanej przez studencki zespół kuratorsko-artystyczny, która została zaprezentowana w przestrzeni WOK Lab.

Czego warszawskie środowisko artystyczne oczekuje od niezależnych przestrzeni twórczych?

Pomysły na projekty zwykle przychodzą mi do głowy ze wszystkiego, co widziałam, słyszałam i czytałam w określonym momencie, a to wymaga czasu i możliwości skupienia się na tym procesie.

Poprzez swoją aktywność uparcie dążę do tego, by zmienić Polskę w kraj przyjazny dla wszystkich, w miejsce wypełnione akceptacją, radością i wolnością ekspresji.

Potrzebę radykalnej zmiany w relacjach z więcej-niż-ludźmi zauważyłam, gdy próbowałam zdefiniować kryzys klimatyczny jako kryzysu dialogu.

Moja zmiana to wyjście z imaginarium do realu.

W piątek 1 grudnia 2023 roku w siedzibie Muzeum Sztuki Nowoczesnej na Pańskiej 3 odbył się warsztat partycypacyjny na temat architektury poprowadzony przez Macieja Siudę, który odpowiada za projekt adaptacji pawilonu nad Wisłą dla potrzeb centrum tańca. Spotkanie składało się z dwóch modułów – prezentacji oraz części praktycznej. Udało się zgromadzić różnorodną grupę przedstawicieli i przedstawicielek środowiska teatru i tańca zajmujących się reżyserią, choreografią, performansem i architekturą, a także pracowników działów technicznych Nowego Teatru i TR Warszawa oraz Biura Kultury m.st. Warszawy.

Pod koniec października mogłyśmy obejrzeć w WOK Lab pokaz działania zatytułowanego Artwork. Florin Flueras przenosi w nim punkt ciężkości z końcowego produktu sztuki na proces jego doświadczania i pyta, czy możliwa jest sztuka przekraczająca konsumpcję. W pokazie wystąpiły Eliza Trefas, Martina Piazzi oraz Florin Flueras.

Czy instytucje kultury skazane są na tradycyjne formy organizacji? Jak można inaczej myśleć o strukturze i sposobach pracy? Jakiego modelu chcemy, zmęczeni dotychczasowym hierarchicznym układem ról? Jak skutecznie się komunikować? Jak skutecznie podejmować decyzje? Te i inne pytania towarzyszyły nam podczas warsztatów z podstaw socjokracji, które przeprowadziłam z zespołem WOK. Oto krótka charakterystyka tego modelu dla tych, którzy są zainteresowani i zainteresowane samoorganizacją.

Zaprosiłyśmy osoby artystyczne z doświadczeniem migracji lub uchodźstwa do spacerów po miejscach, które są dla nich ważne. Ich historie, anegdoty i dygresje, opinie i emocje są próbą udzielenia odpowiedzi na pytanie: jak jeszcze może być W Warszawie? Teraz przed nami trzydniowe seminarium metodologiczne.

Warszawskie Obserwatorium Kultury bada lokalne środowisko artystyczne i jego potrzeby, przyglądając się miejskiej infrastrukturze pracowni artystów. Celem projektu było uwidocznienie i podkreślenie wagi tych miejsc dla funkcjonowania stołecznego pola kultury.

W połowie listopada, kontynuując proces planowania warszawskiej instytucji tańca, odwiedziliśmy Nowy Teatr na ulicy Madalińskiego. Tym razem inspiracji szukaliśmy w przestrzeni pofabrycznej, która została zaadaptowana na potrzeby teatru.

Na początku listopada wraz z przedstawicielami środowiska tanecznego odbyliśmy wizytę studyjną w pawilonie nad Wisłą, dotychczasowej siedzibie Muzeum Sztuki Nowoczesnej, która w przyszłym roku ma być zaadaptowana na potrzeby pilotażowego programu tańca.

Jak to możliwe, że stolica czterdziestomilionowego, środkowoeuropejskiego kraju nie ma jeszcze miejsca poświęconego jednej z najbardziej dynamicznie rozwijających się sztuk scenicznych? – pyta Joanna Leśnierowska w rozmowie z Julią Hoczyk.

Lista uchybień to interdyscyplinarne przedsięwzięcie teatralne przygotowane przez zespół artystów i artystek społecznych związanych ze Stowarzyszeniem Pedagogów i Pedagożek Teatru w partnerstwie z Warszawskim Obserwatorium Kultury. Wspólnie zabieramy głos w dyskusji na temat kultury jako środowiska pracy, prekariatu jako dominującej formy (nie)zatrudnienia w kulturze oraz na temat warunków, hierarchii oraz niespójności pomiędzy poziomem deklarowanych wartości i ich realizacji.

Przedstawiamy prezentację wypracowanych przez ekspertki i ekspertów rozwiązań dla kultury na czas przełomu. Dyskusja na temat organizacji finansowania i funkcjonowania kultury w Polsce odbyła się 26 września w Nowym Teatrze w Warszawie. Debata była skupiona wokół czterech tematów wiodących: ustawy o statusie artysty zawodowego, instytucji kultury, decentralizacji kultury oraz kultury społecznej i obywatelskiej.

Elise Bernhardt prowadziła pierwsze warsztaty, które zainaugurowały facylitowanie procesu powstawania instytucji tańca w Warszawie.

Czym interesuje się warszawska młodzież z doświadczeniem uchodźczym? Jak do niej dotrzeć? Te pytania już od jakiegoś czasu stawiałyśmy sobie w Warszawskim Obserwatorium Kultury – i wtedy pojawiła się Oksana Kolisnyk, studentka sztuk społecznych w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, z pytaniem, czy może zorganizować warsztaty w naszym WOK.lab.

W dniach 7–9 września 2023 roku w WOK odbyła się konferencja poświęcona utworzeniu Białoruskiego Instytutu Teatralnego (BIT).

W Warszawskim Obserwatorium Kultury 10 października odbyły się drugie otwarte warsztaty stanowiące kolejny etap prac nad modelowaniem nowej instytucji tańca w Warszawie. W spotkaniu wzięły udział osoby reprezentujące środowisko taneczne, Biuro Kultury m.st. Warszawy oraz WOK. Moderowała je Joanna Leśnierowska.

Czym na co dzień zajmują się mieszkający w stolicy migranci i migrantki? Jak niepewność mieszkaniowa wpływa na życie warszawiaków i warszawianek? Czy czujemy się odpowiedzialni za stan powietrza w naszym mieście? Na te i wiele innych pytań starali się odpowiedzieć uczestnicy i uczestniczki ogólnopolskiej konferencji naukowej. Wydarzenie odbyło się w ostatnich dniach listopada, a jego organizatorami było Warszawskie Obserwatorium Kultury, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Polskie Towarzystwo Socjologiczne.

Warszawskie Obserwatorium Kultury od września 2023 roku wspierało proces powoływania warszawskiego Pawilonu Tańca. Rolą WOK w procesie przygotowywania konkursu i pilotażu było łączenie warszawskiego środowiska tańca, Biura Kultury i MSN w rozmowach wypracowujących warunki konkursu i wizję przebudowy Pawilonu nad Wisłą oraz prowadzenie warsztatów zasilających środowisko wiedzą.

Prezentujemy podsumowanie dyskusji Rozmowy o ekosystemie sztuk performatywnych: Dom produkcyjny vs. scena dla tańca albo jak to się robi w Berlinie…, która odbyła się 26 kwietnia 2023 roku w siedzibie teatru Komuna Warszawa, z udziałem Joanny Szymajdy (kuratorki tańca związanej z Instytutem Sztuki PAN), Urszuli Kropiwiec (wicedyrektorki Nowego Teatru w Warszawie), Wojtka Ziemilskiego (reżysera) i Grzegorza Laszuka (współzałożyciela teatru Komuna Warszawa). Dyskusję prowadził Piotr Morawski.

W Warszawskim Obserwatorium Kultury z uwagą przyglądamy się współczesnemu krajobrazowi artystycznemu oraz mechanizmom, które go warunkują. Interesują nas zmiany, jakie w nim obecnie zachodzą.

Warszawskie Obserwatorium Kultury było partnerem międzynarodowego panelu dyskusyjnego w ramach 22. edycji Festiwalu Ciało/Umysł. Naszym zainteresowaniom badawczym bliski jest temat kondycji sektora kreatywnego, uwzględniający psychofizyczny dobrostan oraz warunki pracy osób pracujących w kulturze, czemu m.in. było poświęcone spotkanie 7 października 2023.

Minął rok. Przez ten czas wiele zrobiłyśmy, ale równie dużo było zaskoczeń. Był to czas konstytuowania się i definiowania tożsamości naszej instytucji. Najważniejszym doświadczeniem stała się dla nas zmiana. Rozumiemy ją jako zarówno dynamikę współczesnego, niepewnego świata, jak i kondycję instytucji kultury, której celem jest przełamywanie zastanych schematów myślenia i postaw. Dlatego eksperyment wpisany jest w nasze DNA.

W piątek 22 września 2023 można było w WOK Lab dołączyć do kręgu opowieści o relacjach z roślinami i ich mocami uzdrawiania.

16 i 17 września zaprosiliśmy osoby aktorskie na prowadzony przez Agnieszkę Glińską i Weronikę Pelczyńską warsztat do WOK Lab. W jego ramach poszukiwaliśmy narzędzi oraz metod do wewnętrznej stabilizacji i stymulacji.

Marta Seredyńska realizuje w WOK badanie poświęcone warunkom pracy środowiska osób freelancerskich działających w obszarze tańca współczesnego i konceptualnego.

15 lipca 2023 roku jako część mojej rezydencji w Warszawskim Obserwatorium Kultury oraz badań zielarsko-artystycznych zorganizowałam warsztaty zielarsko-zinowe z udziałem Chwaściarni (pracowni, którą prowadzę w ramach Autonomicznej Przestrzeni Edukacyjnej na Jazdowie) oraz Gościń. Do współprowadzenia spotkania zaprosiłam artystki i edukatorki Joannę Klikowicz i Adu Rączkę.

Spotkałyśmy się w WOK Labie – graficzka Alicja Kobza i strateżka komunikacji Agnieszka Tiutiunik – i porozmawiałyśmy o naszych doświadczeniach. Czym kierować się, przygotowując identyfikację wizualną? Jak wygląda proces? Co robić, a czego nie robić, żeby współpraca była udana?

W grudniu 2022 roku WOK rozstrzygnął konkurs na identyfikację wizualną instytucji. Był to proces, który chciałyśmy przeprowadzić w sposób modelowy, a model ten – jak pokazuje czas – działa. Dzielimy się naszą wiedzą i doświadczeniem, by wypracowywać dobre praktyki we współpracy między instytucjami kultury a graficzkami i grafikami.

Prezentujemy wnioski z dyskusji Rezydencje i stypendia, albo jak (prze)żyć na scenie. Rozmowy o ekosystemie sztuk performatywnych zorganizowanej w ramach cyklu spotkań poświęconych sztukom performatywnym. Odbyła się ona 23 czerwca 2023 roku w Komunie Warszawa.

28–30 lipca 2023 przestrzeń WOK Lab oddaliśmy ukraińskiej młodzieży, która pod opieką Oksany Kolisnyk, studentki Sztuk społecznych na Uniwersytecie Warszawskim, przygotowała wystawę oraz zaprasza do udziału w programie towarzyszącym.

Projekt przedstawia perspektywy rozwoju oferty kulturalnej Warszawy do 2040 roku. Wyniki badania wskazały na kierunki, które instytucje kulturalne powinny obrać, aby stać się bardziej atrakcyjnymi w oczach młodych w perspektywie przyszłości. Rezultaty i wskazane rekomendacje będą mogły być zastosowane przez wszystkie placówki przy rozwijaniu swojej oferty kulturalnej.

WOK Lab staje się przestrzenią dla platformy FSH1, zrzeszającej białoruskie fotografki i fotografów. 12 lipca 2023 odbyło się sieciujące spotkanie skierowane do osób z białoruskiego środowiska artystycznego, zainteresowanych współczesną fotografią.

31 maja 2024 roku w Warszawskim Obserwatorium Kultury odbyło się spotkanie laureatkami i laureatami stypendium artystycznego m.st. Warszawy w latach 2022 i 2023 z dyrektorkami i dyrektorami instytucji kultury. Celem było zaproszenie do rozmowy o sprawach ważnych dla kultury w Warszawie dziś i z perspektywą 150 lat do przodu. Eksperci z infuture.institute, których opracowaniem się zainspirowałyśmy, wyliczyli, że aby mieć pewność, że nasze dzieci i wnuki będą żyły w dobrym świecie, na miasta i kulturę powinniśmy patrzeć właśnie w takiej perspektywie czasowej.

Moja zmiana to wyjście z imaginarium do realu.

Warszawskie Obserwatorium Kultury bierze udział w organizowanym przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego programie rezydencji artystycznej dla twórców oraz twórczyń z Białorusi i Ukrainy. Jako instytucja przyjmująca sprawujemy opiekę i dajemy wsparcie merytoryczne, staramy się włączyć Rezydentkę w nasze sieci kontaktów i partnerstw, a także w rytm pracy instytucji, umożliwiając jej poznanie sposobu funkcjonowania publicznej instytucji kultury w Polsce.

W Warszawskim Obserwatorium Kultury było można doświadczyć wirtualnej rzeczywistości i generatywnych środowisk cyfrowych. Wystawa Reality Bender była przeglądem prac dyplomowych zrealizowanych w Pracowni 3D i Zdarzeń Wirtualnych II Wydziału Sztuki Mediów warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w 2023 roku.

Raport Museum Watch Governance Management ma pomóc społeczności muzealnej w skuteczniejszym rozwiązywaniu problemów związanych z zarządzaniem. Pomysł wyłonił się z istniejącego już programu Museum Watch, wprowadzonego przez CIMAM w celu „wspierania muzealników sztuki nowoczesnej i współczesnej w radzeniu sobie z krytycznymi sytuacjami, które podważają ich zdolność do podejmowania praktyki zawodowej i wpływają na zdolność muzeum do działania zgodnie z międzynarodowymi standardami najlepszych praktyk”.

Kulturalna Mapa Warszawy powstaje równolegle z realizowanymi przez nas projektami oraz procesami badawczymi i artystycznymi. Nakładając warstwy tematyczne, będziemy rysować mapę Warszawy, czy raczej: mapę Warszaw – dostępnych, tworzonych i szanowanych przez różne grupy. Ma ona służyć wszystkim osobom mieszkającym w Warszawie, odpowiadać ich potrzebom i inspirować do nieoczywistych odkryć.

W witrynie WOK od 23 lutego do 5 marca 2023 roku pokazywaliśmy pracę Secondary Archive. Głosy ukraińskich artystek. Instalację można było zobaczyć i usłyszeć od strony ulicy Marszałkowskiej 34/50.

Warszawskie Obserwatorium Kultury współtworzy otwartą sieć organizatorek i organizatorów kultury Reagujemy!

Dziękujemy wszystkim uczestniczkom drugiego etapu za inspirujące rozmowy. Zależało nam, aby podczas nich jak najlepiej zrozumieć potrzeby osób aplikujących i sprawdzić, w jaki sposób na nie odpowiedzieć oraz jakie warunki muszą zostać spełnione, aby najlepiej wesprzeć procesy uczestniczek i towarzyszyć im w poszukiwaniach.

Otrzymaliśmy 97 zgłoszeń. Komisja w składzie: Szymon Adamczak, Małgorzata Bakalarz-Duverger, Anna Galas-Kosil, Magdalena Komornicka dziękuje wszystkim osobom aplikującym za przesłane zgłoszenia i materiały. Sam proces czytania i zapoznawania się z nimi był dla nas niezwykle ważny i inspirujący.

Proces-owanie zmiany. Towarzyszenie artystyczno-badawcze

Do rozmowy poświęconej międzynarodowym praktykom dobrego zarządzania w instytucjach kultury w kontekście współczesnych wyzwań społeczno-politycznych zaprosiliśmy Barta de Baere oraz dr Aleksandrę Janus.

W dniach 17–28 marca 2023 WOK Lab gościł osiemnaścioro uczestniczek i uczestników oraz cztery mentorki działań kuratorsko-badawczych Terytorium in/out.

Instytucje kultury na całym świecie znajdują się w przełomowym momencie: możliwość realizacji ich misji oraz potencjał rozwojowy kształtują się w obliczu bezprecedensowego w skali ostatnich lat nagromadzenia negatywnych czynników zewnętrznych. Do wyzwań wynikających z rozwoju technologii, zmiany klimatu, konfliktów zbrojnych i kolejnych fal migracji dochodzą napięcia związane ze zwrotem populistycznym, a w konsekwencji – zmianą priorytetów polityki kulturalnej.

Na zaproszenie Muzeum Warszawy zespół projektowy WOK opracował i przeprowadził pilotażowy proces ewaluacji produkcji wystaw czasowych Muzeum.

Badanie edukacji kulturalnej w Warszawie to badanie miasta: jego radykalnie zmieniającej się społeczności, zmian i niepewności w obliczu globalnych wyzwań, a także lokalnych uwarunkowań i ich wpływu na życie osób, które tu mieszkają. W przestrzeni edukacji kulturalnej spotyka się cała Warszawa: osoby o rozmaitych poglądach, mające różne potrzeby, oczekiwania i marzenia.

Biuro WOK – na co dzień znajdziecie nas przy ul. Mokotowskiej 29a.
WOK Lab – przestrzeń do działania mieści się przy ul. Marszałkowskiej 34/50.

Pracujemy projektowo, dlatego nie mamy regularnych godzin otwarcia. Jeśli chcesz nas odwiedzić, skontaktuj się z nami bezpośrednio.

Oto Mapa etyki, która ma pomóc NAM – wszystkim osobom pracującym i współpracującym z WOK – zrozumieć istotę pożądanego sposobu zachowania i postępowania. Taką instytucję chcemy tworzyć. Tak chcemy ze sobą współistnieć.

Warszawskie Obserwatorium Kultury prowadzi długoterminowy program rezydencji artystyczno-badawczych.

Wierzymy, że wiedza i kultura mają nam wiele do zaoferowania, aby wspólnie rozmawiać i patrzeć w przyszłość. Dla osób zajmujących się sztuką oraz działalnością badawczą chcemy tworzyć warunki do eksperymentowania i eksplorowania. Ciekawią nas nieoczywiste formy i formaty, projekty, które łączą lokalną praktykę i globalny dyskurs.

Poznajmy się! Warszawskie Obserwatorium Kultury jest samorządową instytucją kultury Miasta Stołecznego Warszawy. Istniejemy od 1 września 2022 roku.