„Nic o nas bez nas”. Podsumowanie spotkania Kultura. Migracje. Strategie instytucjonalne

W spotkaniu Kultura. Migracje. Strategie instytucjonalne, które miało charakter otwartego mikrofonu, wzięły udział osoby artystyczne i kuratorskie z doświadczeniem migranckim, mieszkające obecnie w Polsce. Prowadzący spotkanie Agata Adamiecka-Sitek i Paweł Łysak zwracali uwagę, że chociaż w „Strategii #Warszawa2030” mowa jest o różnorodności, to w obecnej sytuacji dokument ten powinien zostać poszerzony o załącznik wypracowany wspólnie z nowymi mieszkankami i mieszkańcami stolicy w taki sposób, aby realnie odpowiadał na ich potrzeby. Działanie to jest tym bardziej istotne, że w Polsce wciąż nie ma polityki integracyjnej na poziomie państwa. Łysak wskazywał na potrzebę powstania szerokiego programu wsparcia dla instytucji miejskich, dzięki któremu byłoby możliwe włączanie kolejnych grup nowych mieszkanek i mieszkańców stolicy w działania instytucji, finansowanie rezydencji dla artystów i artystek oraz zatrudnianie w zespołach osób z doświadczeniem migranckim.

Inspiracją dla myślenia o szerokim i długofalowym programie wsparcia, który mógłby być realizowany w Warszawie było wystąpienie Pietro Floridy, reżysera i twórcy grupy teatralnej Cantieri Meticci. Jego opowieść o projektach realizowanych w Bolonii przeplatała się z wglądem w politykę miejską realizowaną przez włoskie miasto. „Nasze samorządy i lokalne instytucje zaczęły rozumieć, że miasto coraz bardziej staje się asamblażem, zespoleniem odległych od siebie elementów, którym można nadać sens poprzez tworzenie nowych relacji” – mówił Florida. Reżyser podkreślał, że boloński samorząd lokalny zrozumiał, że do zmieniających się miast i społeczeństw nie przystaje zarządzanie zza biurka za pomocą dawnych schematów i sztywnych narzędzi biurokratycznych. Odpowiedzią na myślenie o nowych miastach są procesy partycypacyjne.

Uczestniczące w spotkaniu osoby migranckie opowiadały o potrzebach związanych z uczestnictwem w sektorze kultury. Ich głosy dotyczyły doświadczeń funkcjonowania w nim jako publiczność oraz jako pracownicy. Wiele osób podnosiło kwestię dostępności – należy zadbać o nią na kilku poziomach. Ważne jest zarówno tłumaczenie tekstów na inne języki niż tylko angielski, ale też budowanie poczucia, że migrantki i migranci są tutaj mile widziani. Sprzyjać temu może tematyka wydarzeń, która jest bliska diasporom, jak i komunikacja skierowana do migrantek i migrantów. Przy instytucjach kultury mogłyby powstać działy dostępności stworzone z myślą o osobach z doświadczeniem migracji i uchodźctwa. Wsparciem merytorycznym mogą służyć organizacje pozarządowe, które w polu integracji wypracowały już wiele dobrych rozwiązań. Z kolei doświadczenia osób migranckich pracujących w kulturze i tworzących sztukę determinuje brak stabilności finansowej. Wobec tego istotna jest potrzeba regulacji warunków zatrudnienia – minimum to umowy zlecenia, jednak ze wskazaniem na stałe umowy o pracę. Jednocześnie należy wziąć pod uwagę tymczasowość pobytu migrantek i migrantów, zwłaszcza tych, którzy przybyli do Polski po 24 lutego 2022. Działania, które tu realizują powinny uwzględniać efemeryczność i możliwość przeniesienia projektów do Ukrainy, gdy osoby migranckie zdecydują się na powrót.

Uczestnicy i uczestniczki: Pietro Florida, Taras Gembik, Maria Beburia, Svita Oleshko, Olia Kalakoltsava, Olga Mzhelskaya, Krystyna Velchko

Prowadzący: Agata Adamiecka-Sitek, Paweł Łysak