Scena performatywna w Warszawie
Środowisko artystyczne, kuratorskie, producenckie i badawcze związane z tańcem współczesnym oraz sztukami performatywnymi (określającymi się jako odrębna dziedzina sztuki, a nie parasol, pod którym znajdziemy teatr, taniec i performans) od lat postuluje stworzenie systemowych rozwiązań wspierających pracę i rozwój zawodowy na tym polu oraz budowanie publiczności. Chodzi o rozwiązania trwałe, dostosowane do specyfiki danej dziedziny sztuki, zapewniające dostęp do infrastruktury i stałych mechanizmów finansowania. Ten głos wyraźnie wybrzmiewa także w kontekście warszawskim.
Na początku 2023 roku Teatr Komuna Warszawa zainicjował cykl dyskusji poświęconych lokalnemu ekosystemowi teatralnemu, tanecznemu oraz sztuk performatywnych, zapraszając do rozmowy przedstawicielki i przedstawicieli tych środowisk oraz osoby odpowiedzialne za politykę władz miasta w sferze kultury. Ramę dla cyklu stanowił mocny postulat infrastrukturalnego wsparcia warszawskiego sektora niezależnego, a w centrum dyskusji postawiono trzy kwestie:
- potrzebę powstania domu produkcyjnego;
- potrzebę stworzenia powiązanego z nim stabilnego systemu stypendialnego i rezydencyjnego;
- potrzebę powstania przestrzeni dla tańca w Warszawie.
W ramach cyklu w lutym, maju i czerwcu 2023 roku w siedzibie Komuny Warszawa odbyły się trzy otwarte dyskusje; Warszawskie Obserwatorium Kultury jako organizacja partnerska aktywnie się im przysłuchiwało. Przygotowałyśmy też podsumowania dwóch spośród rozmów: Dom produkcyjny vs. scena dla tańca albo jak to się robi w Berlinie oraz Rezydencje i stypendia, albo jak (prze)żyć na scenie.
Zapis pierwszej dyskusji: Po co tyle teatrów w Warszawie, albo porozmawiajmy o ekosystemie sztuk performatywnych ukazał się w „Dialogu” (numer 5/2023 [t. 798]). W tym samym numerze miesięcznika znalazły się artykuł Pawła Wodzińskiego Dwa słowa na literę U. Sztuki performatywne między utowarowieniem a uspołecznieniem, dla którego bezpośrednią inspiracją była wspomniana dyskusja, oraz opis projektu Centrum choreograficzne / Scena tańca w Warszawie, powstałego w ramach prac nieformalnej grupy roboczej skupiającej przedstawicielki i przedstawicieli środowiska tańca współczesnego. Dyskusję komentowała też Sandra Wilk na portalu Stronatanca.pl. Tematem zajęła się w dwóch tekstach problemowych: Rozmowy o Centrum Choreograficznym w Warszawie: Idea oraz Rozmowy o Centrum Choreograficznym w Warszawie: Warunki lokalowe.
Programy wsparcia finansowego w polu sztuk performatywnych powinny obejmować zarówno nienastawiony na efekty etap poszukiwań i eksperymentów, jak i prace produkcyjne. Miasto może pomagać artystom i artystkom nie tylko poprzez stypendia i rezydencje, lecz także ułatwiając dostęp do innych zasobów, na przykład przestrzeni do prób i pracowni. Potrzebny jest holistyczny system wsparcia, który umożliwi budowanie pomostu między instytucjami miejskimi a stypendystami i stypendystkami.
Jak możemy tworzyć modele alternatywne wobec zastanego systemu instytucji publicznych w Polsce? Sztuki performatywne i taniec współczesny to osobne dziedziny sztuki – jak projektować rozwiązania, które uwzględnią ich specyfikę artystyczną i organizacyjną? Jak pomyślany dom produkcyjny, scena dla tańca czy centrum choreograficzne dadzą szanse rozwoju twórczyniom i twórcom oraz umożliwią długofalowe budowanie publiczności?
